24 listopada 2023 roku w Centrum Kongresowo-Dydaktycznym UM w Poznaniu odbyła się Konferencja Naukowo-Szkoleniowa pt. „Zmęczenie – jego rola i wpływ na wygląd twarzy” zorganizowana przez Klinikę Ortodoncji i Dysfunkcji Narządu Żucia, Katedrę i Zakład Psychologii Klinicznej, Katedrę Nauk Społecznych i Humanistycznych, Katedrę Chirurgii Stomatologicznej, Chorób Przyzębia i Błony Śluzowej Jamy Ustnej przy współudziale Poradni Estetyki Twarzy UCSiMS oraz Polskiego Towarzystwa Lekarzy Estetyki Twarzy. Patronat nad tym wydarzeniem objęli: Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu prof. Andrzej Tykarski, Naczelna Izba Lekarska, Prezydent Miasta Poznania oraz Wielkopolska Izba Lekarska.
Konferencja, w której uczestniczyło około 100 osób, rozpoczęła się o godz. 9.00 od przywitania gości oraz prelegentów.
Jako pierwszy z referentów głos zabrał prof. dr hab. Stanisław Kowalik prezentując wykład pt. „Psychofizjologiczna analiza struktury i funkcji zmęczenia”. W referacie pan Profesor przedstawił trzy podejścia do badania zmęczenia: neurofizjologiczne, psychologiczne i psychofizjologiczne. Jako zwolennik traktowania zmęczenia jako stanu psychofizjologicznego, podjął próbę wyjaśnienia nam mechanizmów jego powstawania, zróżnicowania wewnętrznej struktury oraz pełnionych funkcji adaptacyjnych i nieadaptacyjnych. Szczególną uwagę Prelegent zwrócił na proces subiektywnego rozpoznawania zmęczenia, regulacyjną funkcję zmęczenia wobec aktywności życiowej oraz na zmęczenie chroniczne, jako stan patologiczny.
Prof. dr hab. Ewa Mojs wygłosiła referat na temat „Zmęczenie a sen, czy mamy złotą receptę?”. Na wstępie zostaliśmy wprowadzeni w fizjologiczne aspekty snu, który zajmuje 1/3 życia człowieka i jako stan fizjologiczny, przyczynia się do regeneracji fizycznej i psychicznej organizmu. Czynniki związane ze stylem życia oraz towarzyszący temu stres przyczyniają się do zmniejszenia liczby godzin snu, a w konsekwencji do niepełnej regeneracji organizmu, która prowadzi do zaburzeń zdrowotnych. Zaburzenia snu prowadzić mogą do powstania tzw. „błędnego koła bezsenności” polegającego na odczuwaniu: zmęczenia fizycznego, prowadzącego np. do zwiększenia czasu pobytu w łóżku, zwiększonego czasu spania, wyczerpania fizycznego, które prowadzi do lęku przed zaburzeniami snu. Wystąpienie schematu powodować może konieczność interwencji terapeutycznych, zarówno farmakologicznych jak i behawioralnych.
Prelekcja prof. dr hab. Ewy Baum poruszała niezmiernie ważne kwestie związane z duchowością jako czynnika chroniącego przed zmęczeniem. Prelegentka mówiła, że duchowość jest atrybutem każdego człowieka, ale w różnym stopniu każdy jej doświadcza np. jako odczuwanie spokoju i harmonii wewnętrznej czy wrażliwości na piękno. Odczuwanie głębszego sensu egzystencji chroni przed rutyną, wypaleniem zawodowym czy biernością. Samoświadomość, autonomia decyzji oraz wiedza oparta na doświadczeniu życiowym są czynnikami, które chronią przed apatią, zniechęceniem, zmęczeniem. Rola czynnika duchowego w tym procesie wydaje się mieć kluczowe znaczenie.
Kolejnym prelegentem była mgr Aleksandra Gil, która przybliżyła nam bardzo ważną a zarazem budzącą wiele kontrowersji kwestię związaną z medycyną estetyczną, a mianowicie granicami kompetencji lekarza i lekarza dentysty w świetle stanowisk samorządu lekarskiego. Prelegentka podkreśla, że nie ma specjalizacji o nazwie medycyna estetyczna choć powszechnie taki termin jest używany, a świadczenia z zakresu medycyny estetycznej to działania estetyczno – naprawcze stanowiące o poprawie wyglądu zewnętrznego poprzez ingerencję procedurami medycznymi w tkanki i narządy ludzkie. Największym jednak problemem z jakim obecnie mamy do czynienia jest brak konkretnych regulacji i wytyczenia granic, kto i jakie zabiegi z zakresu medycyny estetycznej może wykonywać. W przestrzeni publicznej trwa dyskusja, na temat tego czy i jakie zabiegi może przeprowadzać lekarz, lekarz dentysta czy kosmetolog. Mając na względzie bezpieczeństwo pacjentów oraz ich ochronę przed ewentualnymi następstwami zabiegów medycyny estetycznej konieczne jest podjęcie działań regulujących szereg kształtujących się w tej materii pytań, m.in.: gdzie kończą się kompetencje lekarza dentysty?; jakich granic lekarz dentysta przekraczać nie powinien i jakie mogą być tego konsekwencje?; jakie zabiegi może wykonywać kosmetolog, a jakich granic nie powinien przekraczać?
Prof. dr hab. Marzena Wyganowska wygłosiła referat na temat roli Światła w terapii zmęczenia. Prelegentka podkreślała, że światło jest życiem a objaw zmęczenia zapobiega nadmiernemu wydatkowaniu energii. Osłabienie, bóle głowy, senność to pierwsze oznaki wyczerpania. Zespołowi chronicznego zmęczenia towarzyszą: infekcje, zmiany układu immunologicznego, stres wpływający na biochemię organizmu, zmiany w produkcji energii, możliwy związek genetyczny. Poza prawidłową suplementacją i dietą metoda fotobiostymulacji jest uznawana za jedną z najkorzystniejszych w procesie ich regeneracji a nowością w terapii zmęczenia jest wprowadzanie światła o wybranej długości fali bezpośrednio do krwiobiegu.
Prof. dr hab. Teresa Matthews-Brzozowska wygłosiła wykład na temat dentystycznych aspektów wpływających na wizualne oznaki zmęczenia twarzy. Prelegentka zwracała uwagę, że zmęczenie twarzy objawiać się może nasileniem występowania zmarszczek na twarzy, a np. utrata zębów w górnym łuku zębowym poprzez utratę podparcia dla wargi górnej i przyczyniać się będzie do powstawania zmarszczek wokół ust. Zaopatrzenie pacjenta protezami zębowymi poprawia wygląd zmarszczek wokół ust, linii marionetek, bruzd nosowo-wargowych, linii kącików ust czy wypełnienia wargi górnej i dolnej. Również istotne znaczenie dla zaawansowania procesu powstawania zmarszczek wokół oczu, zmarszczek podoczodołowych, a także dla zmarszczek wargi górnej i kąta ust ma liczba zębów.
Kolejnym prelegentem była dr n.med. Joanna Kasperkowicz, która w swojej prelekcji pt. „Jakie zabiegi fizjoterapeutyczne można zalecić dla zmęczonej twarzy” starała się ukazać, że starzenie się, stres, nieprawidłowe napięcie mięśniowe a niekiedy i bólu z biegiem czasu mogą przyczynić się do powstawania zmarszczek oraz utraty wiotkości skóry. Referentka podkreślała, że z wiekiem owal twarzy ulega zmianie co może sprawić, że osoba może być odbierana np. jako smutna. Na kształt twarzy jak i zmarszczki oddziałują m. in. mimika, pozycja spoczynkowa języka, nieprawidłowy tonus mięśni w obrębie głowy, bruksizm bądź zaburzenia stawów skroniowo-żuchwowych. Poprzez zastosowanie odpowiednio dobranych ćwiczeń, drenaż limfatyczny oraz terapię manualną możemy – spłycić powstałe zmarszczki, a także ujędrnić skórę twarzy.
Ostatnim prelegentem była dr n. med. Agata Skalska-Stochaj przedstawiając referat na temat „Metody niwelowania oznak zmęczenia twarzy”. Procedury kosmetologiczne jako zabiegi nieinwazyjne, mogą skutecznie niwelować efekt zmęczonej twarzy, poprzez koncentrację działań na pobudzeniu krążenia krwi, poprawie metabolizmu komórkowego, przywróceniu kolorytu, ujędrnieniu i pobudzeniu procesów regeneracyjnych. Efekty można osiągnąć dzięki masażom oraz zabiegom takim jak: oczyszczanie wodorowe, oksybrazja, eksfoliacja, ultradźwięki, elektrostymulacja, radiofrekwencja, karboksyterapia, których zadaniem jest pobudzanie syntezy włókien kolagenowych, wzmacnianie struktury skóry co w efekcie przekładać się powinno na młodszy, odświeżony wygląd twarzy.
Konferencję zamknęła prof. dr hab. Teresa Matthews-Brzozowska, która podziękowała uczestnikom za przybycie i czynny udział w bardzo burzliwej dyskusji. Podjęty przez organizatorów konferencji temat poruszał niezwykle ważne kwestie, dotyczące zmęczenia, którego wszyscy doświadczamy jako naturalnej odpowiedź organizmu na wzmożoną pracę, naszą aktywność fizyczną i stres. Zmęczenie, jest to fizjologiczny odruch obronny, który potrafi niekorzystnie wpływać na funkcjonowanie naszego organizmu, utratę energii, ale także oznakami widocznymi na twarzy np. w postaci utraty kondycji skóry, elastyczności czy kolorytu.
Prof. dr hab. Teresa Matthews-Brzozowska
Prof. dr hab. Ewa Mojs