Lekarze, prawnicy i naukowcy z całego kraju, a przede wszystkim przewodniczący i członkowie Komisji Bioetycznych Okręgowych Izb Lekarskich spotkali się w Centrum Konferencyjnym EDU WIL, by wziąć udział w II Ogólnopolskiej Konferencji Naukowo-Szkoleniowej „Współczesne Wyzwania Bioetyki”. Wydarzenie zorganizowane przez EDU WIL oraz Ośrodek Bioetyki Naczelnej Rady Lekarskiej odbyło się 10 listopada.

 

Konferencję poprzedziły zaplanowane dzień wcześniej warsztaty dla przewodniczących Komisji Bioetycznych działających przy Okręgowych Izbach Lekarskich. Konferencja miała charakter hybrydowy – część uczestników, w tym prof. Paweł Łuków, przewodniczący Naczelnej Komisji Bioetycznej, uczestniczyła w wydarzeniu on-line.

 

W imieniu Wielkopolskiej Izby Lekarskiej zebranych przywitali: prezes ORL WIL, przewodniczący Komisji Bioetycznej WIL dr n. med. Krzysztof Kordel oraz wiceprezes ORL WIL, lek. Marcin Karolewski, a w imieniu Ośrodka Bioetyki Naczelnej Rady Lekarskiej słowo wstępu wygłosił dr hab. n. med. Mariusz Goniewicz, przewodniczący Ośrodka Bioetyki NRL.

 

Konferencja została podzielona na trzy sesje. Pierwsze dwie pod hasłem „Bioetyka i Prawo” rozpoczął wykład inaugurujący prof. dr hab. Tomasza Pietrzykowskiego z Uniwersytetu Śląskiego pt.: „Badanie ludzkiego materiału biologicznego jako eksperyment medyczny: wątpliwości praktyczne”. – Członkowie komisji bioetycznych, uczestniczący w warsztatach pierwszego dnia konferencji, ustalili konieczność podjęcia kroków w kierunku pilnej nowelizacji niektórych zapisów ustawy o badaniach klinicznych – podkreślił. – Jeżeli nasze konferencje, poza wartością intelektualną, poznawczą czy naukową przyniosą również tego rodzaju praktyczny efekt, to będzie to niezaprzeczalna wartość, którą to spotkanie, drugie już, ma szansę wprowadzić do systemu badań biomedycznych w Polsce. A sprawa jest pilna, bo niektórych przepisów z ustawy o badaniach klinicznych nie da się czytać inaczej niż z oburzeniem, więc im szybciej to się stanie, tym lepiej – mówił prof. Pietrzykowski.

 

Kolejne prelekcje w sesjach dotyczących aspektów prawnych wygłosili:

 

– dr Wojciech Rożdżeński, członek zespołu problemowego ds. prawa medycznego przy Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego – Koniec ubezwłasnowolnienia oraz pełnomocnictwo medyczne — zmiany projektowane przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego;

 

– dr hab. n. med. Szczepan Cofta, UMP – Badania kliniczne z perspektywy praktyki medycznej;

 

– dr hab. Agata Wnukiewicz-Kozłowska, UWr – Świadoma zgoda na udział w badaniu klinicznym (osoba pełnoletnia i małoletnia);

 

– dr hab. Tomasz Sroka, UJ – Badanie kliniczne w sytuacjach wyjątkowych (brak zgody, ubezwłasnowolniony, brak świadomości);

 

– dr Urszula Drozdowska, UB – Obowiązki lekarzy w badaniach klinicznych i eksperymentach medycznych. Przygotowanie dokumentacji, wymogi formalne;

 

– prof. dr hab. Joanna Haberko – Zgoda na przetwarzanie danych osobowych uczestnika badania klinicznego.

 

W trakcie sesji III „Problemy etyczne związane ze śmiercią i umieraniem” głos zabrali:

 

– dr n. med. Bartosz Burchardt – Aktualne przepisy dotyczące stwierdzania zgonów z punktu widzenia lekarza;

 

– prof. dr hab. n. med. Jakub Pawlikowski, UML – Wytyczne Towarzystwa Internistów Polskich dotyczące terapii daremnej chorych hospitalizowanych;

 

– dr n. med. Artur de Rosier, przewodniczący Komisji Etyki NRL – Terapia daremna w świetle nowych przepisów KEL;

 

– dr hab. n. med. Mariusz Goniewicz prof. UM – Deklaracja DNR w praktyce medycznej;

 

– dr hab. n. med. Jarosław Sak, prof. UM – Zdrowie i choroba w perspektywie zamierania ludzkiej egzystencji.

 

Każda sesja została zakończona żywą dyskusją nad poruszonymi zagadnieniami, związanymi z dylematami moralnymi, a serię kolejnych pytań i przemyśleń ograniczały jedynie względy czasowe. – To naprawdę wyjątkowa konferencja: od głosu prawników, przez lekarzy, osoby duchowne i etyków – dawno nie było tak szerokiego gremium ekspertów – przyznał współorganizator wydarzenia, wiceprezes ORL WIL lek. Marcin Karolewski.

 

Szczególnie gorąca dyskusja wywiązała się po ostatniej sesji, gdzie wyjątkowo wyraziście wyklarowały się trzy odmienne spojrzenia: lekarza, prawnika i etyka. Po serii niezwykle trafnych uwag prof. Joanny Haberko do prelekcji z ostatniej sesji, skupiających się na problemach etycznych ostatnich chwil życia pacjenta, zebrani słusznie zauważyli, ile zależy od punktu, w którym ocenia się daną sytuację. – Mam wrażenie, że poruszamy się w innych sferach – podsumował prowadzący sesję lek. Marcin Karolewski. – Pani profesor mówi o sytuacjach, gdzie ktoś odchodzi i jest świadomy, ma chęć życia. Jestem lekarzem od ponad 20 lat, i to internistą w powiecie. Osoby, o których tu mówimy, i o których ja myślę w kontekście stanów terminalnych, to często osoby leżące, cierpiące, starsze, w odleżynach, tu nie możemy mówić o jakiejkolwiek woli życia.

 

– Konkurują między sobą dwie koncepcje: zderzenia autonomii i paternalizmu, dwóch różnych światów między lekarzem a pacjentem – podsumował prof. Jakub Pawlikowski. – Pierwszy to model teoretyczny, stworzony przez nie-lekarzy, żaden z nich nie stał nad pacjentem. W praktyce medycznej jest jednak najczęściej drugi model, nazywany zwykle przymierzem lub sojuszem – dwie osoby, pacjent i lekarz spotykają się ze sobą po to, żeby zatroszczyć się o dobro tego chorego. Zakładamy współpracę. Podobne zderzenie mamy tutaj: zderza się świat etyczny i prawniczy, a świat lekarski – mówił prof. Pawlikowski.

 

Podczas zamknięcia konferencji współorganizator wydarzenia dr hab. n. med. Mariusz Goniewicz z Ośrodka Bioetyki NIL przyznał, że pomimo wielu godzin dyskusji wiele tematów nie zostało wyczerpanych. Trzeba dyskutować – tym samym kolejna, trzecia edycja konferencji o wyzwaniach bioetyki za rok.

 

 

ZKM WIL