Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 czerwca 2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw z 2023r. poz. 1118.. Zmiany dotyczą szeregu rozwiązań prawnych i organizacyjnych wypracowanych w czasie epidemii spowodowanej wirusem SARS-Cov-2.
Wykonywanie zawodu lekarza i lekarza dentysty:
– Lekarz dentysta nie może już udzielać świadczeń zdrowotnych zastrzeżonych do kompetencji lekarza, w szczególności: badać stanu zdrowia, rozpoznawać chorób i zapobiegać im, leczyć i rehabilitować chorych, udzielać porad lekarskich, a także wydawać opinii i orzeczeń lekarskich;
– Nie ma już możliwości wydawania orzeczeń lekarskich w sprawie badań okresowych i kontrolnych przez lekarzy bez uprawnień z zakresu medycyny pracy. W przypadku braku dostępności do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego badanie takie mógł przeprowadzić i wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie także inny lekarz. Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego;
– Lekarz, który zamierza podjąć wykonywanie zawodu po przerwie, tj. upływie 5 lat od uzyskania dyplomu, nie jest już zwolniony z odbycia przeszkolenia ( 10 ust. 3a ustawy; W stanie zagrożenia epidemicznego przeszkolenie zastępowano obowiązkiem udzielania świadczeń zdrowotnych przez 3 miesiące pod nadzorem;
– Powrócił także wymóg odbycia przeszkolenia uzupełniającego lekarza w przypadku podejrzenia niedostatecznego przygotowania zawodowego ( 11 ust. 2a);
– Pracodawca utracił możliwość skierowania lekarza odbywającego szkolenie specjalizacyjne i lekarza stażysty do realizacji innych zadań niż wynikające z umowy o szkolenie specjalizacyjne lub umowy o pracę; także wojewoda utracił możliwość kierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii ( 15o ust. 1 i art. 16m ust. 15 ustawy.);
– Nie jest już możliwe wykonywanie zawodu lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, ratownika medycznego na podstawie umowy zawartej przez podmiot leczniczy prowadzący zakład leczniczy z agencją zatrudnienia;
Zniesienie powszechnego obowiązku noszenia maseczek:
– zniesiony zostaje obowiązek noszenia maseczki w szpitalach, przychodniach, aptekach oraz innych w podmiotach, prowadzących działalność leczniczą;
– Jednak, w przypadku zagrożenia wewnątrzszpitalnego, Kierownik/Dyrektor szpitala nadal będzie miał prawo wprowadzić taki obowiązek,
Zakończenie funkcjonowania dotychczasowego systemu szczepień przeciwko COVID-19, w tym finansowania ze środków publicznych:
– wygasają uprawnienia farmaceutów do realizacji szczepień przeciw COVID-19, od 1 lipca nie będzie możliwości zaszczepienia się w aptece;
– po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego szczepienia przeciwko COVID-19 do odwołania będą kontynuowane w punktach szczepień, będących podmiotami wykonującymi działalność leczniczą, przez uprawniony personel medyczny.
Zmiany dla pracowników i pracodawców:
– przywrócenie obowiązku wykonywania badań okresowych i szkoleń BHP – badania należy wykonać w ciągu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego;
– pracodawcy nie będą już mogli zobowiązywać pracowników do wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego. W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, pracodawca mógł udzielić pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu, a pracownik był zobowiązany taki urlop wykorzystać.
– zniesienie ograniczeń wysokości odszkodowań lub innych świadczeń pieniężnych na wypadek ustania stosunku pracy
Skierowania do psychologa
– Przywrócenie obowiązku uzyskania skierowania do psychologa przez dorosłych pacjentów. Podczas stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii osoby dorosłe mogły korzystać z wizyt u psychologa bez skierowania To rozwiązanie miało na celu zapewnienie jak najlepszego dostępu do świadczeń zarówno opieki psychologicznej, jak i psychiatrycznej.
– Skierowanie nie jest potrzebne także wtedy, jeśli termin wizyty umawianej przed 1 lipca br. został wyznaczony po terminie odwołania stanu zagrożenia epidemicznego
Wystawianie zleceń na wyroby medyczne w trakcie teleporady i nowe wzory zleceń
– wg MZ lekarz może, bez dokonania badania pacjenta, wystawić receptę niezbędną do kontynuacji leczenia oraz zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne jako kontynuację zaopatrzenia w wyroby medyczne, jeżeli jest to uzasadnione stanem zdrowia pacjenta odzwierciedlonym w dokumentacji medycznej, a także w trakcie teleporady;
– od 2020 roku wystawianie i weryfikacja zleceń na zaopatrzenie w wyroby medyczne odbywa się podczas konsultacji pacjenta, teleporady lub osobistej wizyty u lekarza. Lekarze mają możliwość weryfikacji zlecenia od razu, co zwalnia pacjenta z wizyty w oddziału wojewódzkiego NFZ.
– w związku z epidemią koronawirusa lekarz (lub inna osoba uprawniona) może wystawić zlecenie na wyrób medyczny w ramach teleporady. Pacjent otrzymuje tylko numer zlecenia, który wraz z numerem PESEL umożliwia zakup potrzebnego wyrobu medycznego w sklepie medycznym lub w aptece, które mają umowę z NFZ.
– od 1 lipca 2023 roku obowiązują nowe wzory zleceń na zaopatrzenie w wyroby medyczne i zleceń naprawy wyrobu medycznego. Wzory zleceń zostały określone w rozporządzeniu zmieniającym w sprawie zlecenia.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 maja 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne oraz zlecenia naprawy wyrobu medycznego (Dz. U. poz. 1127) (Dz. U. poz. 1127
– W związku z wprowadzeniem systemu e-zlecenia:
Od 1 lipca do 30 września 2023 r. wystawianie e-zleceń jest fakultatywne. Natomiast od 1 października 2023 r. wystawianie e-zleceń podpisanych elektronicznie będzie obligatoryjne, a wersja papierowa zlecenia będzie mogła być stosowana tylko w sytuacji braku dostępu do systemu elektronicznego.
Inne obowiązki:
– w przypadku odbycia teleporady wymagane jest dostarczenie skierowania do świadczeniodawcy w celu weryfikacji jego statusu. Dotychczas wystarczające było przekazanie w dniu udzielenia świadczenia skanu albo zdjęcia skierowania albo samo podanie danych uwidocznionych na tym skierowaniu z jednoczesnym oświadczeniem o niedokonaniu zgłoszenia w celu udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej u innego świadczeniodawcy na podstawie tego skierowania;
– powrócił obowiązek przekazywania przez lekarzy do inspekcji sanitarnej formularzy ZLK 1 w przypadku rozpoznania zakażenia SARS-CoV-2, choroby COVID-19 lub zgonu z tego powodu („Zgłoszenia podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej”);
– podobnie w przypadku zgłaszania wyniku badania laboratoryjnego w kierunku SARS-CoV-2, zgłoszenia ZLB-1 („Zgłoszenie dodatniego wyniku badania w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych”);
– krajowy Rejestr Pacjentów z COVID-19 będzie działał tylko do 30.09.2023 r.
r.pr. Sława Maćkowiak
Maćkowiak Zalewski Kancelaria Prawna AUCTORITAS s.c.
Źródła:
Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r.o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j.Dz.U. z 2022, poz. 1731 ze zm)
Zimna Tamara, Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego – wpływ na sektor ochrony zdrowia (Opub. LEX/el. 2023
www.nfz.gov.pl