W podpisanej przez Prezydenta nowelizacji ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, po raz kolejny dokonano modyfikacji tzw. uproszczonych trybów uzyskania prawa wykonywania zawodu przez lekarzy spoza UE. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 lipca 2024r.
Wnioski o WPZW tylko do 24 września 2024r. , a uchwały ORL do 24 października br.
Tryb warunkowy przyznawania prawa wykonywania zawodu lekarza i lekarza dentysty (na 5 lat), który miał obowiązywać do 24 czerwca 2024 r. zostanie wydłużony do 24 października br. Należy pamiętać, że możliwość uzyskania warunkowego prawa wykonywania zawodu (WPZW) utrzymano jedynie dla obywateli Ukrainy, którzy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego kraju przybyli na terytorium RP. Rozwiązanie to zostało wprowadzone na podstawie przepisu art. 61 Ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2024 r. poz. 167, z późn. zm.). Z uwagi na brzmienie tego przepisu, przewidującego możliwość wyrażania przez Ministra Zdrowia zgody na wykonywanie zawodu lekarza, jak i również przyznawania warunkowego prawa wykonywania zawodu lekarza albo lekarza dentysty przez okres 32 miesięcy od dnia 24 lutego 2022 r., należy przyjąć,
że okręgowe rady lekarskie mogą podejmować uchwały w tym przedmiocie wyłącznie
do dnia 24 października br. Jednocześnie wydłużono termin na przyznanie prawa wykonywania zawodu do 30 dni, co oznacza, że przyjmowanie wniosków przez okręgowe izby lekarskie powinno odbywać się do dnia 24 września br.
Lekarz z PWZ OZC nie może ubiegać się o WPWZ
Nowelizacja wprowadza również rozwiązanie, które zapobiega przechodzeniu z prawa wykonywania zawodu na określony zakres czynności zawodowych, okres i miejsce zatrudnienia na warunkowe prawo wykonywania zawodu. W uzasadnieniu do projektu ustawy przypominano, iż maksymalnie uproszczona procedura uzyskania warunkowego prawa wykonywania zawodu miała umożliwić lekarzom i lekarzom dentystom, którzy uzyskali kwalifikacje poza terytorium UE, szybsze rozpoczęcie wykonywania zawodu w czasie epidemii do momentu uzyskania przez nich prawa wykonywania zawodu na innej podstawie. Było to rozwiązanie wyjątkowe i tymczasowe, które z uwagi na wybuch konfliktu zbrojnego w Ukrainie, pozostawiono wyłącznie dla obywateli tego państwa. Zatem jeżeli lekarz albo lekarz dentysta uzyskał wcześniej zgodę na wykonywanie zawodu na podstawie art. 7 ust. 2a ustawy, tj. na określony zakres czynności (OZC), to nie powinien już korzystać z procedury, która jest przeznaczona co do zasady tylko do stosowania w wyjątkowych sytuacjach.
Uznanie pracy na WPWZ i PWZ OZC za równoważne z odbyciem stażu
Odbycie lub uznanie stażu podyplomowego jest warunkiem koniecznym do uzyskania pełnego bezterminowego prawa wykonywania zawodu. Staż podyplomowy trwa odpowiednio 13 miesięcy w przypadku lekarzy i 12 miesięcy w przypadku lekarzy dentystów. Ministerstwo Zdrowia zauważyło, że konieczność odbycia stażu podyplomowego stanowi problem dla lekarzy i zatrudniających ich podmiotów, ponieważ na ponad rok lekarze muszą niemal całkowicie zrezygnować z wykonywania zawodu w podstawowym miejscu pracy i udać się do akredytowanej jednostki. Według nowych przepisów Minister Zdrowia będzie mógł uznać, w drodze decyzji administracyjnej, czas wykonywania zawodu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach trybu uproszczonego za równoważny z odbyciem stażu podyplomowego jeżeli lekarz/lekarz dentysta przez łącznie 2 lata wykonywał zawód lekarza albo lekarza dentysty na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w łącznym wymiarze czasu odpowiadającym co najmniej równoważnikowi jednego etatu w podmiocie leczniczym, który udzielał w tym czasie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zatem zaliczeniu będzie podlegała praca zarówno na WPWZ oraz na prawie wykonywania zawodu na OZC, ale tylko podmiotach posiadających kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Dodatkowy warunek, jaki musi spełnić lekarz to uzyskanie pozytywnej opinii kierownika podmiotu leczniczego, w którym wykonywał zawód odpowiednio lekarza albo lekarza dentysty w wymiarze odpowiadającym co najmniej równoważnikowi jednego etatu minimum przez 12 miesięcy. Zatem lekarz nie będzie mógł posłużyć się opinią z miejsca pracy, w którym spędzi króciej niż rok.
Rozwiązanie to uznano za korzystne z kilku powodów. Po pierwsze, zakłada się iż zachęci do podejmowania zatrudnienia w podmiotach leczniczych udzielających świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Po drugie, zapewni oszczędności dla budżetu państwa, gdyż nie będzie konieczności finansowania stażu podyplomowego lekarzom i lekarzom dentystom, którzy skorzystają z proponowanego rozwiązania.
Lekarz sprawujący nadzór już w promesie
Istotna z praktycznego wymiaru nowość polega na obowiązku wskazania imienia i nazwiska oraz numeru PWZ opiekuna nadzorującego lekarza albo lekarza dentystę już w promesie zatrudnienia, czyli zaświadczeniu od podmiotu leczniczego wydawanego w ramach procedury uzyskania zgody na wykonywania zawodu lekarza dentysty, na określony zakres czynności zawodowych, okres i miejsce zatrudnienia. Opiekunem może być lekarz posiadający specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w danej dziedzinie medycyny, a nadzór sprawuje przez okres 1 roku. Ustawodawca dostrzegł sygnalizowane przez samorząd lekarski nieprawidłowości, gdy w toku postępowań o udzielenie wyżej wskazanej zgody okazywało się, że podmiot, który chce zatrudnić lekarza/lekarza dentystę nie zatrudnia osoby mogącej pełnić funkcję opiekuna, którego obecność jest konieczna szczególnie na początku zatrudnienia, aby zweryfikować umiejętności lekarza/lekarza dentysty. Jednocześnie odpowiedzialność opiekuna będzie zindywidualizowana, wymuszając tym samym zmiany organizacyjne w podmiocie leczniczym, tak aby lekarz nadzorujący miał realne możliwości niezwłocznego skorygowania postępowania swego podopiecznego, gdy tylko zauważy nieprawidłowości w jego działaniu. Dotychczas niejednokrotnie trudno było ustalić lekarza, który w danym momencie sprawował nadzór, a sam nadzór miał często charakter iluzoryczny i sprowadzał się do możliwości konsultacji telefonicznej. Zdarzały się przypadki, gdy na opiekuna wskazywano lekarza praktykującego na terenie innej izby lekarskiej.
Praca na PWZ OZC maksymalnie w dwóch miejscach
Zdecydowano się doprecyzować ograniczenie polegające na tym, że lekarz uzyskując PWZ na określony zakres czynności zawodowych, okres i miejsce zatrudnienia będzie mógł wykonywać zawód dodatkowo tylko w jednym podmiocie leczniczym, w którym występuje szczególnie duże zapotrzebowanie na świadczenia zdrowotne udzielane przez lekarzy lub lekarzy dentystów. Będzie do tego potrzebna oddzielna zgoda Ministra Zdrowia wydana w formie decyzji administracyjnej. W przypadku, gdy lekarz będzie chciał zmienić dodatkowe miejsce zatrudnienia – będzie musiał wystąpić z wnioskiem do Ministra Zdrowia. Ten wydając nową decyzję zawierającą zgodę na zmianę, jednocześnie uchyli poprzednią decyzję zawierającą zgodę wydaną na tej podstawie. Okazało się bowiem, że coraz więcej lekarzy albo lekarzy dentystów występuje o zmianę wyżej wskazanych decyzji, chcąc pracować w innych podmiotach, podczas gdy założeniem rozwiązań dotyczących wykonywania zawodu na podstawie prawa wykonywania zawodu na określony, było wykonywanie przez lekarzy albo lekarzy dentystów zawodu w jednym konkretnym miejscu, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach – maksymalnie w dwóch miejscach.
Kolejna regulacja doprecyzowująca obowiązujące przepisy polega na dookreśleniu, że podmioty, o których mowa w art. 7 ust. 2i pkt 4 ustawy, to podmioty, które udzielają świadczeń wyłącznie osobom, które znalazły się na terytorium RP w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy. Ustawodawca tworząc ten przepis zakładał, że podmioty takie będą tworzone np. przy granicy w formie szpitali polowych w sytuacji znacznego zwiększenia napływu rannych i poszkodowanych z Ukrainy. Biorąc pod uwagę, że w obecnym stanie prawnym, każdy podmiot leczniczy udziela świadczeń pacjentom z Ukrainy, przepis ten należało doprecyzować.
Wymóg wykazania się znajomością języka polskiego
Wprowadzenie wymogu wykazania się znajomością języka polskiego minimum na poziomie B1 (średnio zaawansowany – osoby posługujące się językiem obcym w stopniu średnio zaawansowanym, potrafią z łatwością komunikować się z rodzimymi użytkownikami danego języka obcego) przez lekarzy i lekarzy dentystów, ubiegających się o prawo wykonywania zawodu w ramach tak zwanej procedury uproszczonej, to niewątpliwie wysłuchanie głosu samorządu lekarskiego sygnalizującego od samego początku jak ważna jest prawidłowa komunikacja lekarza z pacjentem. Zgodnie z treścią wprowadzonej zmiany lekarze i lekarze dentyści, którzy uzyskają decyzje Ministra Zdrowia na podstawie wniosków złożonych do dnia 24 października 2024r. będą obowiązani do przedłożenia właściwej okręgowej radzie lekarskiej ww. dokumentu poświadczającego znajomość języka polskiego w terminie do dnia 1 maja 2026 r., pod rygorem utraty prawa wykonywania zawodu lekarza albo lekarza dentysty.
Natomiast lekarze, którzy uzyskają zgody Ministra Zdrowia na wykonywanie zawodu na określony zakres czynności na podstawie wniosków złożonych po dniu 24 października 2024r. (po 24 października br. pozostanie tylko ten uproszczony tryb przyznawania PWZ) będą obowiązani do przedłożenia dokumentu poświadczającego znajomość języka polskiego minimum na poziomie B1 w postępowaniu przed okręgowymi radami lekarskimi. Wykaz dokumentów poświadczających znajomość języka polskiego minimum na poziomie B1 ogłosi minister właściwy do spraw zdrowia w Biuletynie Informacji Publicznej.
Ponadto w związku z koniecznością weryfikacji przez okręgowe rady lekarskie dodatkowego wymogu przed przyznaniem prawa wykonywania zawodu, dokonano wydłużenia terminu na przyznanie prawa wykonywania zawodu do 30 dni.
Nie więcej niż 5 lat
Dla porządku doprecyzowano zasady ustalania łącznego okresu korzystania z uprawnień uzyskanych w ramach procedury uproszczonej. Celem ustawodawcy było, aby lekarz i lekarz dentysta nie korzystał z tych uprawnień dłużej niż przez 5 lat i w czasie tych 5 lat dopełnił formalności w celu pełnego uznania kwalifikacji (nostryfikacja dyplomu albo Lekarski Egzamin Weryfikacyjny/Lekarski Dentystyczny Egzamin Weryfikacyjny oraz egzamin z języka polskiego). Wprowadzono zatem przepis precyzujący, zgodny zresztą z przyjętą przez Wielkopolską Izbą Lekarską praktyką, że łączny okres obowiązywania prawa wykonywania zawodu, o którym mowa w art. 7 ust. 2e i 13 ustawy nie może przekroczyć 5 lat, a termin ten liczy się od dnia wydania pierwszego dokumentu ,,Prawo wykonywania zawodu lekarza” albo ,,Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty” na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Opracowano na podstawie:
USTAWA z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw.
https://orka.sejm.gov.pl/proc10.nsf/ustawy/342_u.htm
Kancelaria AUCTORITAS
Maćkowiak Zalewski s.c.