Jak poinformowała Naczelna Izba Lekarska wyrokiem z dnia 14 lipca 2020 r. (sygn. akt Kp 1/19) Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw jest w całości niezgodna z art. 7 w związku z art. 112 oraz z art. 119 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, że nie wejdzie w życie przewidziana w tej ustawie zmiana art. 155 kodeksu karnego (przestępstwo nieumyślnego spowodowania śmierci), która zwiększała zagrożenia karne za popełnienie tego przestępstwa. Zmiana art. 155 k.k. była szeroko oprotestowana przez Naczelną Izbę Lekarską.
W komunikacie NIL wskazuje:
„W związku z wczorajszym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził niekonstytucyjność całej ustawy zmieniającej kodeks karny ze względu na niewłaściwy tryb jej uchwalenia oraz w związku z pytaniami, czy Naczelna Rada Lekarska może zaskarżyć do Trybunału Konstytucyjnego niedawno znowelizowany art. 37a kodeksu karnego należy wyjaśnić, że Naczelna Rada Lekarska może złożyć do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności określonych przepisów z Konstytucją tylko na warunkach określonych w art. 191 ust. 2 Konstytucji. Przepis ten daje ogólnokrajowym władzom organizacji zawodowych (a do takich zalicza się NRL) prawo do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego tylko, jeżeli zaskarżony akt normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem działania. Nazywane to jest „legitymacją szczególną” i nakłada na wnioskodawcę obowiązek wskazania, że zaskarżony przepis mieści się w jego zakresie działania.
Z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego – także w sprawach, które inicjowała Naczelna Rada Lekarska (np. postanowienie Trybunału z dnia 12 kwietnia 2012 sygn. akt Tw 26/11) – wiadomo, że Trybunał podchodzi do kwestii posiadania legitymacji do zaskarżenia przepisów bardzo rygorystycznie. Trybunał uznaje, że organizacje posiadające legitymację szczególną nie mogą inicjować kontroli konstytucyjnej norm uzasadnionej ochroną interesu ogólnospołecznego. Trybunał uznaje, że prawo do zaskarżenia przepisów w interesie ogólnospołecznym mają tylko podmioty legitymowane generalnie tj. Prezydent Rzeczypospolitej, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, 50 posłów, 30 senatorów, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Prokurator Generalny, Prezes Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich.
Zdaniem Trybunału o tym, czy wniosek jest składany w interesie ogólnospołecznym, decydują m.in. powołane przez wnioskodawcę wzorce kontroli konstytucyjnej, czyli przepisy Konstytucji, z którymi zaskarżona ustawa jest niezgodna. We wczorajszym wyroku Trybunału Konstytucyjnego owymi wzorcami kontroli były: art. 7 Konstytucji, art. 112 i art. 119 ust. 1 Konstytucji, które dotyczą trybu uchwalania ustaw. Są to przepisy realizujące cele ogólnospołeczne i nie da się ich podciągnąć pod zakres zadań samorządu zawodowego lekarzy.
Innymi słowy wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją znowelizowanego art. 37a kodeksu karnego mogą złożyć wyłącznie podmioty posiadające legitymację generalną.
Mimo to wydaje się, że z wczorajszym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, który wskazał, że tryb uchwalenia zmian przepisów jest ważny z punktu widzenia ich zgodności z Konstytucją, należy wiązać określone nadzieje. Naczelna Rada Lekarska podejmuje starania, aby doprowadzić do zmiany artykułu 37a kodeksu karnego.”
OKM WIL